کد مطلب:33775 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:100

سالك اگر اهل محبت باشد، دیده ی سیر خواهد یافت و ترك تعلقات برایش امكان پذیر خواهد شد.

اگر بخواهیم بحث را در سطح نازلتری مطرح كنیم و مطابق اصطلاحات روانشناسی و روانكاوی امروزین سخن بگوییم، مطلب از این قرار است كه انسان دو نیاز روانی مهم دارد: یك نیاز آن است كه آدمی را دوست داشته باشند و نیاز دیگر آنكه انسان نیز دوست داشته باشد. به بیان دیگر محبوب بودن و محب بودن هر دو از نیازهای روانی انسان هستند. چه بسا نیاز به مهرورزی در انسان بیشتر از نیاز محبوب بودن باشد. به تعبیر مولوی:

این چنین خاصیتی در آدمی ست
مهر حیوان را كم ست آن از كمی ست

(مثنوی، دفتر اول، بیت 2432)

حیوانات اگر در مهرورزی نقصان دارند به دلیل نقصان وجودی شان

[صفحه 339]

است. آن كس كه از محبت پرتر است و قابلیت و توان بیشتری برای مهرورزی دارد، به واقع انسان تر می باشد. حافظ نیز در همین زمینه می گوید:

عاشق شو ار نه روزی كار جهان سر آید
ناخوانده نقش مقصود از كارگاه هستی

این عشق و محبت انسان را بر طریق صواب استوار نگه می دارد و به او خوشخویی و خوشرویی و اعتدال می بخشد. حتی در تشریح آیه ی

ولكن الله حبب الیكم الایمان و زینه فی قلوبكم (الحجرات، 7)

از امام باقر (ع) روایت شده است كه فرمودند:

و هل الدین الا الحب؟ (تفسیر المیزان، ج 18)

و آیا دین چیزی جز محبت است؟

بكوش خواجه و از عشق بی نصیب نباش
كه بنده را نخرد كس به عیب بی هنری

در واقع از نظر حافظ انسان بی محبت، انسان بی هنر و ناكامی است و زندگانی اش یكسره تهی و بی حاصل است.

صفحه 339.